Τίτλοι τέλους για την πρώτη και μεγαλύτερη ακτοπλοϊκή εταιρία λαϊκής βάσης, την ΑΝΕΚ. Η ΑΝΕΚ.
Η Ελληνική ακτοπλοΐα έχει μετατραπεί πλέον σε μία ολιγοπωλιακή αγορά, η οποία ουσιαστικά ελέγχεται κυρίως από 2 μόνο εταιρίες. Τον όμιλο Attica και τον όμιλο της Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου. Ο όμιλος Grimaldi επίσης έχει ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα, μέσω της θυγατρικής του Μινωικές Γραμμές, τόσο στην Αδριατική και στη γραμμή Πειραιάς-Κρήτη. Η παρουσία του ομίλου παίρνει σημαντικές διαστάσεις πλέον, από τις επενδύσεις του μέσω της εξαγοράς των δύο λιμανιών της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου, γεγονός που τον φέρνει ένα βήμα πιο μπροστά στη πορεία της πράσινης ανάπτυξης.
Η συγχώνευση της ΑΝΕΚ δια απορρόφησης από την Attica ολοκληρώθηκε στις 4/12/2023 κατέστησε τον όμιλο Attica τον μεγαλύτερο παγκοσμίως σε μεταφορική ικανότητα επιβατών ακτοπλοΐας με δυνατότητα μεταφοράς 51.000 επιβατών.
Τόσο ο όμιλος Attica όσο και οι Μινωικές μέσω του ομίλου Grimaldi, διαθέτοντας ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση και ικανοποιητική ρευστότητα προχωρούν σε επενδυτικά προγράμματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση των στόλων τους. Η Seajets συνεχίζει πυρετωδώς τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων, κυρίως ταχυπλόων, εκμεταλλευόμενος τη ζήτηση για ενδονησιωτικές μεταφορές.
Οι Μεσαίες εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024. Η Golden Star των αδερφών Δημητρίου και Γιώργου Στεφάνου αγόρασε ένα ταχύπλοο Monohull, το ex «Gotlandia II», το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006. Δυστυχώς οι δυνατότητες αντικατάστασης των πλοίων αυτών των εταιριών με νέας τεχνολογίας είναι περιορισμένες, δεδομένου αφενός της περιορισμένης προσφοράς αλλά και έλλειψης ικανοποιητικών χρηματοδοτήσεων για την ακτοπλοϊκή αγορά.
Η σημαντική μείωση των τιμών των καυσίμων και η αύξηση της ζήτησης αποτελούν τους δύο βασικούς παράγοντες για την εύρωστη οικονομική κατάσταση των εταιριών. Υπενθυμίζουμε ότι η Μελέτη βασίζεται στην ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των Μεγάλων εταιριών Attica/ΑΝΕΚ και Μινωικές καθώς όλες οι υπόλοιπες εταιρίες δεν δημοσιεύουν τέτοια στοιχεία.
- ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
- Συγχώνευση με απορρόφηση της ΑΝΕΚ από την Attica. Η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει το 87% της Attica μέσω της συγγενούς εταιρίας Blantyre Capital
- Αύξηση μεταφορικού έργου στο σύνολο της αγοράς
- Η μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης δεν αντικατοπτρίζεται στην ακτοπλοϊκή κίνηση
- Σημαντική αύξηση EBITDA και Καθαρών Αποτελεσμάτων των Μεγάλων Εταιριών εξαιτίας της μείωσης του κόστους καυσίμων
- Μεγάλο μέρος της μείωσης των εξόδων εκμετάλλευσης εξανεμίστηκε εξαιτίας της αύξησης του κόστος των ανταλλακτικών και των αμοιβών πληρωμάτων
- Μείωση τραπεζικού δανεισμού των Μεγάλων Εταιριών κυρίως εξαιτίας της διαγραφής τραπεζικού χρέους της ΑΝΕΚ προς την τράπεζα Πειραιώς
- Η ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος άμεσα
- Οι Attica και οι Μινωικές έχουν προχωρήσει στο σχεδιασμό κατασκευής νέων πλοίων και βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των μεταχειρισμένων πλοίων με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διαχείριση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και θεμάτων διακυβέρνησης (Environmental, Social, Governance Issues – ESG).
- Η Seajets συνεχίζει τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων και ίδρυσε την εταιρία κρουαζιέρας Neonyx Cruises. Ο ιδιοκτήτης της κ. Μάριος Ηλιόπουλος αποτελεί τον μεγαλύτερο ιδιώτη επενδυτή στην Ελληνική Ακτοπλοϊκή αγορά και κυρίως στα ταχύπλοα πλοία.
- Δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάσταση των πλοίων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων.
- Οι Μεσαίες εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries, Dodekanisos Seaways δεν έχουν πραγματοποιήσει κάποια αγοραπωλησία το προηγούμενο έτος μέχρι και τον Ιούλιο του 2024. Μόνο η Golden Star αγόρασε ένα μεταχειρισμένο πλοίο συνεχίζοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον.
- Οι 24 Μικρές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές δεν μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση εξαιτίας των περιορισμένων ιδίων κεφαλαίων και της έλλειψης εταιρικής διαφάνειας.
- Συνεχίζεται η απροθυμία των Εμπορικών τραπεζών αλλά και η αδυναμία των Αναπτυξιακών τραπεζών να στηρίξουν την Ελληνική Ακτοπλοΐα
- Αύξηση τιμών εισιτηρίων ειδικά στις ενδονησιωτικές μεταφορές
- Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατοχυρώνει διαγωνισμούς για επιδοτούμενες άγονες γραμμές σε εταιρίες χωρίς να ελέγχει τα οικονομικά τους στοιχεία, λόγω περιορισμένου ενδιαφέροντος.
- Το νέο ξεκίνημα της εθνικής ναυπηγικής βιομηχανίας χρειάζεται υποστήριξη από το Ελληνικό κράτος αμβλύνοντας τα γραφειοκρατικά προβλήματα και αναπτύσσοντας χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ και των Αναπτυξιακών τραπεζών με σκοπό την επιτάχυνση των κατασκευών πλοίων και πλωτών μέσων.
- Ίδρυση του Συνδέσμου Εφοπλιστών Ταχυπλόων και Κρουαζιέρας (Σ.Ε.ΤΑ.Κ.) δημιουργεί μιας νέας μορφής πολυφωνίας στην αγορά.
- Τα υδροπλάνα ξεκίνησαν δειλά-δειλά τα πρώτα ταξίδια προσπαθώντας να ξεπεράσουν τα τελευταία γραφειοκρατικά εμπόδια. Δεν αποτελούν ακόμα αξιόπιστη εναλλακτική λύση σε οποιοδήποτε προορισμό.
- Καύσιμα
Το κόστος καυσίμων σε κανονικές περιόδους αποτελούσε κατά μέσο όρο το 40% των λειτουργικών δαπανών των πλοίων.
Τα συμβατικά πλοία χρησιμοποιούν δύο ειδών καύσιμα:
- Τα συμβατικά πλοία στα οποία δεν έχουν τοποθετηθεί scrubbers, χρησιμοποιούν καύσιμο με 0,5% σε περιεκτικότητα θείου (VLSFO) τα χρησιμοποιούν τα πλοία. Το 2023 η μέση τιμή τους στην αγορά του Rotterdam ήταν στα €570 ο τόνος, ενώ για το 8μηνο του 2024 είναι €575.
- Τα συμβατικά πλοία στα οποία έχουν τοποθετηθεί scrubbers χρησιμοποιούν καύσιμα με περιεκτικότητα 3,5% σε θείο (HSFO). Η μέση τιμή ανά τόνο το 2023 ήταν στα 412 ευρώ ο τόνος, ενώ οι προβλέψεις για το 2024 κάνουν λόγο για €405 ο τόνος, ήτοι μείωση 1,7%.
Αντιμετώπιση Περιβαλλοντικών Προκλήσεων –Fuel EU Maritime
Για την Ελλάδα, αναφορικά με τον κανονισμό «FuelEU Maritime», έχει δοθεί εξαίρεση έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2029 στα πλοία της ακτοπλοΐας που προσεγγίζουν λιμάνια νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους. Ωστόσο, τα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στις γραμμές Πάτρας-Ιταλίας και σε νησιά άνω των 200.000 κατοίκων (Κρήτη), από την 1/1/2024 θα πρέπει να εφαρμόζουν τους δύο κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν το σύστημα εμπορίας ρύπων ETS (Emission Trading System) και το «FuelEU Maritime».
Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας ρύπων ETS, είναι αυτό που η κάθε ακτοπλοϊκή εταιρία θα πρέπει να αγοράζει για κάθε τόνο καυσίμου που καίει, τη χρηματιστηριακή αξία του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει, ενώ παράλληλα η εφαρμογή του κανονισμού της Ε.Ε. «FuelEU Maritime» υποχρεώνει τα πλοία της ακτοπλοΐας να καταναλώνουν καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, που είναι και ακριβότερα από το κοινό μαζούτ.
- Ανανέωση Του Στόλου
Δεδομένου ότι το 41% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι σήμερα δρομολογημένα, το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών, η ανανέωση του Ακτοπλοϊκού στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος.
Ενώ έχουν τεθεί οι προθεσμίες για την επίτευξη της μείωσης των αέριων ρύπων, εντούτοις τεχνολογικά δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί οι βιώσιμες λύσεις για την αντικατάστασή τους από ανανεώσιμες πηγές, όπως ο ηλεκτρισμός, τα βιοκαύσιμα, η αμμωνία, το υδρογόνο, η μεθανόλη κ.ά.
- Δημιουργία νέου συνδέσμου Εφοπλιστών Ταχυπλόων και Κρουαζιέρας (Σ.Ε.ΤΑ.Κ)
Ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Εφοπλιστών Ταχυπλόων και Κρουαζιέρας (Σ.Ε.ΤΑ.Κ.) στον οποίο μετέχουν οι εταιρείες Seajets του κ.Μάριου Ηλιόπουλου, η Alpha Lines του κ. Αντώνη Αγαπητού και ένα πλοίο της Golden Star Ferries των κ.κ. Στεφάνου. Πρόεδρος του ΣΕΤΑΚ είναι ο κ. Α.Αγαπητός.
Υπενθυμίζεται ότι ο Μάριος Ηλιόπουλος έχει αποχωρήσει εδώ και δύο χρόνια από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) αφού ήρθε σε σύγκρουση με τη διοίκηση και κυρίως με τον όμιλο Attica.
- Υδροπλάνα
Με την τροποποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου αναμένεται να δοθεί ώθηση στη λειτουργία των υδροπλάνων μετά από 11 χρόνια.
