22η Ετήσια Μελέτη της XRTC Business Consultants για την Ελληνική Ακτοπλοΐα 2023 «Καιρός να αποδώσουμε Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι- Κερδοφορία ή Εκτροχιασμός»
H XRTC Business Consultants Ltd., δραστηριοποιείται από την ίδρυσή της (1999) στο χώρο της ναυτιλίας παρέχοντας στους πελάτες της λύσεις (i) χρηματοδότησης, (ii) εκπροσώπησης και (iii) ανάπτυξης νέων εμπορικών δραστηριοτήτων. Το πελατολόγιο της απαρτίζεται από εταιρίες που προσφέρουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης πλοίων, υπηρεσίες συντήρησης και κατασκευής πλοίων καθώς και από οργανισμούς άσκησης ναυτιλιακής πολιτικής.
Στη Μελέτη που ακολουθεί, διαβάζουμε για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, το μεταφορικό έργο, την αύξηση των επιτοκίων, την ανανέωση του στόλου, τα υδροπλάνα, την ασφάλεια της Ακτοπλοΐας και των θαλάσσιων μεταφορών,το ξεκίνημα της Ελληνικής Ναυπηγικής Βιομηχανίας, τη Σύγκριση Ακτοπλοϊκής Κίνησης Επιβατών Ανά Γραμμή (2021-2022), τη Σύγκριση Ακτοπλοϊκής Κίνησης Οχημάτων Ανά Γραμμή (2021-2022), τη Σύγκριση Λειτουργικού Κόστους Μεγάλων Εταιριών (2021-2022), τη Κόστος Καυσίμων (2021/2022), τη Σύγκριση Ευρωπαϊκού/Ελληνικού Ακτοπλοϊκού Στόλου.
Η XRTC έχει διατελέσει εκπρόσωπος Ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων όπως οι Γαλλικοί τραπεζικοί οργανισμοί Credit Lyonnais και Natixis, Ασιατικών τραπεζικών ομίλων όπως η China Development Bank και έχει συνεργαστεί με πολλούς οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων. Έχει επίσης διατελέσει χρηματοοικονομικός σύμβουλος Ελληνικών Οργανισμών όπως το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής καθώς και Διεθνών Ναυτιλιακών Οργανισμών, καθώς και πλειάδας ναυτιλιακών εταιριών εισηγμένων και ιδιωτικών που δραστηριοποιούνται στην ποντοπόρο ναυτιλία καθώς και σε εξειδικευμένες αγορές όπως η ακτοπλοϊκή, η κρουαζιέρα και της ενέργειας.
Στην Ελληνική Ακτοπλοΐα δραστηριοποιούνται δύο από τους μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους της Ευρωπαϊκής αγοράς η ATTICA και οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ.
Το μεταφορικό έργο των επιβατών το 2022, σημείωσε αύξηση της τάξης του 36%, φτάνοντας τη διακίνηση των 17,5 εκατ. επιβατών, ενώ η αύξηση στην κίνηση των οχημάτων ανήλθε στο 12% φτάνοντας τα 3,7 εκατ. οχήματα.
Το καλοκαίρι του 2023, 150 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους. Κατηγοριοποιήσαμε τις 33 εταιρίες σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του στόλου τους, το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά τους αλλά και τη δημοσιοποίηση των οικονομικών τους στοιχείων.
Έτσι στην πρώτη κατηγορία των «Μεγάλων Εταιριών» συμπεριλαμβάνονται η ATTICA, η ΑΝΕΚ (εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών) και οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ, μέρος του ιταλικού ομίλου Grimaldi, οι οποίες πέραν των στόλων τους δημοσιοποιούν τα οικονομικά τους στοιχεία, τα οποία χρησιμεύουν στην εις βάθος ανάλυσή τους.
Η εταιρία Seajets παρά τον μεγάλο στόλο της, συμπεριλαμβάνεται στις «Μεσαίες Εταιρίες» εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν δημοσιεύει τα οικονομικά της στοιχεία και δεν μπορούμε να τη συμπεριλάβουμε στην οικονομική ανάλυσή μας.
Μεγάλες Εταιρείες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται ο όμιλος ATTICA, ο όμιλος ΑΝΕΚ, και ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ, τα επιχειρηματικά μοντέλα των οποίων περιγράφονται ως εξής:
Η εταιρία ATTICA ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ με διακριτικό τίτλο «ATTICA GROUP» ή όμιλος ATTICA, είναι αμιγώς εταιρία συμμετοχών και ως εταιρία συμμετοχών δεν έχει δραστηριότητα. Η εταιρία μέσω των θυγατρικών της εταιριών δραστηριοποιείται στην επιβατηγό ναυτιλία.
Ο Όμιλος της ΑΝΕΚ αποτελείται από:
- τη Μητρική Εταιρία ΑΝΕΚ Α.Ε. (κλάδος επιβατηγού ναυτιλίας),
- την ΑΙΓΑΙΟΝ ΠΕΛΑΓΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (κλάδος επιβατηγού ναυτιλίας),
- την ΕΤΑΙΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ Α.Ε. (παραγωγή και διάθεση εμφιαλωμένου νερού – κλάδος εμφιάλωσης νερού),
- τη ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ Α.Β.Ε.Ε. (τυποποίηση και εμπορία αγροτικών προϊόντων και ειδών συσκευασίας – κλάδος βιομηχανίας),
- την ΑΝΕΚ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ – ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ – ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (τουρισμός, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών κ.λπ. – κλάδος τουρισμού),
- την ΑΝΕΚ LINES ITALIA S.r.l. (πρακτόρευση και αντιπροσώπευση ναυτιλιακών εταιριών – κλάδος τουρισμού).
Ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ αποτελείται από την εταιρία ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΕ και της θυγατρικής αυτής Minoan Italia S.p.A. και ανήκει στον Ιταλικό όμιλο Grimaldi.
Από το 2015 ο στόλος τους δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Η παραλαβή των τριών Aero Catamaran ανέβασε τον αριθμό του στόλου στα 45 πλοία των οποίων ο μέσος όρος ηλικίας τους ανεβαίνει σταθερά φτάνοντας τα 25 έτη.
Σύμφωνα με το περιοδικό Shippax Market 2023 ο όμιλος Grimaldi καταλαμβάνει την πρώτη θέση στους 10 μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους διαχείρισης συμβατικών επιβατικών/οχηματαγωγών πλοίων παγκοσμίως τόσο σε επίπεδο μεγέθους στόλου (Gross Ton Size) όσο και σε επίπεδο χωρητικότητας οχημάτων.
Ο όμιλος Attica καταλαμβάνει αντίστοιχα την 4η και 5η θέση αποδεικνύοντας το μέγεθος της Ελληνικής Ακτοπλοϊκής αγοράς.
Τα 45 πλοία των Μεγάλων Εταιριών, αποτελούν τους στυλοβάτες της αγοράς αφού διακινούν επιβάτες και προπάντων το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων από και προς τα νησιά. Καλύπτουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους τις ανάγκες των κατοίκων στη νησιωτική χώρα με μεγάλα επιβατηγά/οχηματαγωγά πλοία των οποίων ο μέσος όρος μήκους είναι τα 145μ.
Μεσαίες Εταιρίες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε τέσσερις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο τόσο σε κύριες, όσο και σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η μεγαλύτερη εξ’ αυτών είναι η Seajets η οποία δραστηριοποιείται κυρίως με ταχύπλοα πλοία.
Οι εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries και Golden Star Ferries δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η Seajets χρησιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο κατά την υψηλή τουριστική περίοδο.
SEAJETS
Η εταιρία Seajets συμφερόντων του κ. Μάριου Ηλιόπουλου αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρία με στόλο 29 πλοία (24 ταχύπλοα και 5 συμβατικά). Διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων παγκοσμίως και εξυπηρετεί 33 νησιά στις Κυκλάδες τόσο με σύνδεση από Πειραιά, Λαύριο, Κρήτη, Θεσσαλονίκη, Ραφήνα όσο και με ενδοκυκλαδικές συνδέσεις. Παρά το γεγονός ότι ο στόλος της αποτελείται από 29 πλοία, το 2023 έχει δρομολογήσει τα 16.
Το 2022 η εταιρία αγόρασε το Speedrunner 3, το τελευταίο πλοίο της Aegean Speed, ενώ το Νοέμβριο του 2022, αγόρασε από τη Νορβηγική Color Line το Superstar II (πρώην Color Viking) έναντι €8 εκατ. (VesselsValue), μεταφορικής ικανότητας 1.460 επιβατών (148 κρεβάτια) και 340 Ι.Χ. (510 lane meters). Το πλοίο κατασκευάστηκε στη Δανία το 1985 (Nakskov Skibsværft) για λογαριασμό της δανέζικης DSB Færger.
Η εταιρία, κάθε χρόνο προσαρμόζει τα δρομολόγιά της και προσθέτει νέα κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου όταν αυτό απαιτείται. Απολαμβάνει λοιπόν τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα των ταχυπλόων που δραστηριοποιούνται μόνο την περίοδο υψηλής ζήτησης.
Με ενδιαφέρον παρακολούθησε η ακτοπλοϊκή αγορά τις κινήσεις του Μάριου Ηλιόπουλου, επικεφαλής της Seajets, για τη ματαίωση της συγχώνευσης της ΑΝΕΚ με την Attica Group, η οποία ελέγχεται από την Τράπεζα Πειραιώς, την οποία ενέκρινε με πρόσφατη απόφασή της ομόφωνα η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μετά τις προσπάθειες να ματαιώσει τη μεταβίβαση της Attica στη Strix Holding, προχώρησε σε εξαγορές μετοχών της MIG σε μια απόπειρα να μην αποκτήσει η τράπεζα Πειραιώς τον έλεγχό της. Τελικά προχώρησε σε πώληση του πακέτου των μετοχών της MIG που είχε συγκεντρώσει μετά τη δημόσια πρότασης της τράπεζας. Τέλος κατέθεσε δύο προτάσεις αγοράς της ΑΝΕΚ, οι οποίες απορρίφθηκαν από τους πιστωτές ως έχουσες ρίσκα εκτέλεσης, μελλοντικής λειτουργίας αλλά και χαμηλού τιμήματος.
FAST FERRIES
H Fast Ferries ιδρύθηκε από τους Παναγιώτη και Γιάννη Παναγιωτάκη και δραστηριοποιείται σήμερα με τέσσερα πλοία, τρία συμβατικά και ένα ταχύπλοο στις γραμμές Ραφήνα – Άνδρος- Τήνος- Μύκονος, Νάξος-Πάρος-Κουφονήσια και Πειραιά-Σύρο-Μύκονο-Νάξο.
Η εταιρία σε συνεργασία με τη Minoan Lines ξεκίνησαν ένα συνδυαστικό πρόγραμμα δρομολογίων που περιλαμβάνει καθημερινές αναχωρήσεις από Πειραιά και Ηράκλειο Κρήτης προς/από Μύκονο – Πάρο – Σαντορίνη. Επιπλέον, σε τακτική βάση προσφέρονται δρομολόγια προς τη Σύρο, την Ίο και τη Νάξο.
Για τον σκοπό αυτό, τα ταχύπλοα πλοία, HSC Santorini Palace και HSC Thunder, θα εκτελούν συνδυαστικά δρομολόγια από Πειραιά και Ηράκλειο αντίστοιχα, παρέχοντας τη δυνατότητα για τακτική, γρήγορη και ασφαλή σύνδεση των νησιών των Κυκλάδων με τον Πειραιά και το Ηράκλειο αλλά και μεταξύ τους.
LEVANTE FERRIES
Η Levante Ferries, συμφερόντων Γιώργου Θεοδόση έχει 6 πλοία και δραστηριοποιείται κυρίως στη γραμμή Πάτρας/Κυλλήνης – Ζακύνθου-Κεφαλλονιάς, Ιθάκης .
Η εταιρία αγόρασε και μετασκεύασε το πλοίο «Smyrna di Levante» το οποίο ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2022 το φιλόδοξο δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Σμύρνη. Δυστυχώς 50 ημέρες αργότερα η εταιρεία ανακοίνωσε την αναστολή των δρομολογίων. Οι κύριοι λόγοι που ναυάγησε το εν λόγω εγχείρημα είναι ότι τα δρομολόγια ξεκίνησαν σε μία περίοδο τουριστικά σχεδόν νεκρή ενώ παράλληλα η ενεργειακή κρίση και το αυξημένο κόστος καυσίμων κατέστησαν το δρομολόγιο ζημιογόνο. Επιπροσθέτως η χαμηλή τιμή του πετρελαίου κίνησης των φορτηγών στην Τουρκία λόγω κυβερνητικών επιδοτήσεων, μείωσε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της θαλάσσιας μεταφοράς.
GOLDEN STAR FERRIES
Η εταιρία αγόρασε τον Μάρτιο του 2022 από την Ιαπωνική εταιρία K-LINE το πλοίο «Silver Queen». Μετά την ολοκλήρωση της μετασκευής του και τη μετονομασία του σε «Andros Queen», δρομολογήθηκε στη γραμμή Ραφήνα-Κυκλάδες. Επίσης η εταιρία προχώρησε στην αγορά του «Gotlandia II» ενός ταχύπλοου Monohull, το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006. Η χωρητικότητά του είναι 6554 GT και το βύθισμά του είναι 3,3 μέτρα. Το ολικό μήκος του (LOA) είναι 122 μέτρα και το πλάτος του είναι 16,65 μέτρα. Μπορεί να μεταφέρει μέχρι 780 επιβάτες και 160 ΙΧ. και αναπτύσσει ταχύτητα 35 κόμβων.
Μικρότερες εταιρείες
Σε αυτήν την κατηγορία εντάξαμε 26 εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η αναφορά μας εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο καθώς αυτές οι εταιρίες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιριών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.
Η Aegean Sea Lines του ομίλου Ευγενίδη αγόρασε το cruise ship «Rosella» το οποίο χτίστηκε από το ναυπηγείο Wärtsilä Turku shipyard, Finland για την SF Line το 1980. Το πλοίο που μετά τη μετασκευή του μετονομάστηκε σε «Αnemos», δρομολογήθηκε στις Δυτικές Κυκλάδες. Ο όμιλος επέστρεψε στην ακτοπλοΐα μετά την πώληση, τον Απρίλιο του 2022, του «Speedrunner ΙΙΙ» στη Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου.
Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές από τις παραπάνω εταιρίες πάρα το γεγονός ότι έχουν τοπικό χαρακτήρα παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατήσεις on line, Web check in, e-tickets όπως οι μεγαλύτερες εταιρίες και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας. Επίσης τονίζουμε ότι οι περισσότερες από τις εταιρίες αυτές επισκευάζουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα γεγονός που χρήζει ιδιαίτερης ευαρέσκειας και στήριξης από το κράτος αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί η ανάπτυξη εταιρικού προφίλ με στόχο να μπορέσουν να αντλήσουν τραπεζικά κεφάλαια.
