Επιστημονική Εκδήλωση της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICCWOMENHELLAS για την Τεχνητή Νοημοσύνη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Με μεγάλη επιτυχία, πραγματοποιήθηκε, τη Δευτέρα, 1η Απριλίου 2024, στο κατάμεστο Αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης», στο Κεντρικό Κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,η επιστημονική εκδήλωση που διοργάνωσε η Ομάδα Δικαιοσύνης του ICCWomenHellas, με θέμα: «ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ: Επίκαιρα νομικά και ηθικά ζητήματα». Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εθνικής Ελληνικής Επιτροπής του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC Ελλάς), εκπροσώπησε ο Πρόεδρος αυτού, κ. Πέτρος Δούκας, απευθύνοντας σύντομο χαιρετισμό και συγχαίροντας τη Συντονίστριακυρία Σοφία Παπαδημητρίου (Dr. jur. München), καθώςκαι τα μέλη της Ομάδας Δικαιοσύνης για την εξαιρετική πρωτοβουλία και την άψογη διοργάνωση.
Εκ μέρους της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ, την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία της η Καθηγήτρια, Αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κυρία Σοφία Παπαϊωάννου, η οποία ανέφερε, μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό που απηύθυνε, τα εξής: «Με την τεχνητή νοημοσύνη, προκύπτουν διαφόρων τύπων ηθικά ζητήματα, κατ’ αρχάς στη δημιουργία συνόλων δεδομένων εκπαίδευσης … Σε ακραίες και σχετικά σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκύψουν ηθικά προβλήματα στη χρήση του ίδιου του αλγορίθμου … Ωστόσο, αυτό γίνεται συχνά στο σκοτάδι και οι χρήστες τεχνητής νοημοσύνης είναι συχνά, άθελά τους, σκιώδεις εργαζόμενοι για αυτές τις τεχνολογίες. Η μόνη αποτελεσματική προστασία είναι η κρυπτογράφηση δεδομένων». Όσον αφορά στα νομικά ζητήματα που εγείρει η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, η κυρία Παπαϊωάννου υπογράμμισε ότι «το πρώτο πρόβλημα αφορά τη νομική ευθύνη. Με την τεχνητή νοημοσύνη, είναι δύσκολο να βρεθεί κάποιος υπεύθυνος … Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, ο αριθμός των παραμέτρων είναι τόσο μεγάλος που είναι σχεδόν αδύνατο να εξηγηθεί με σαφήνεια μια «απόφαση» ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης … Περαιτέρω, δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα δεδομένα που διαβιβάζονται θα παραμείνουν εμπιστευτικά. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τις εταιρείες που τα κατέχουν για εμπορικούς σκοπούς (μεταπώληση πληροφοριών) ή να δοθούν σε άλλους χρήστες. Η Αντιπρύτανις του ΕΚΠΑ αναφέρθηκε, επίσης, και στα νομικά ζητήματα που προκύπτουν όσον αφορά στην παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων από μηχανές τεχνητής νοημοσύνης που συλλέγουν δεδομένα από δημοσιεύματα και δημιουργούν νέο κείμενο:«… Ποιος είναι ο συγγραφέας ενός κειμένου που παράγεται από το ChatGPT ή μιας εικόνας που δημιουργήθηκε από το Midjourney; Η κυρία Παπαϊωάννου ολοκλήρωσε τον χαιρετισμό της με τη διαπίστωση ότι: «Όπως πάντα στον τομέα της τεχνολογικής καινοτομίας, η νομοθεσία και η δεοντολογία είναι μια μεταγενέστερη σκέψη… Πρέπει να γνωρίζουμε τι χρησιμοποιείται για να μπορέσουμε να αποτρέψουμε τις καταχρήσεις».
Η επιστημονική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε μια εξαιρετικά επίκαιρη χρονική συγκυρία,μόλις λίγες ημέρες μετά την ψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ Act).Όπως επεσήμανε, μεταξύ άλλων, στον χαιρετισμό τηςη κυρία Σοφία Παπαδημητρίου (Dr. jur. München), Δικηγόρος, Συντονίστρια της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICCWH:«… Στόχος της νέας νομοθεσίας είναι να προστατεύσει τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, αλλά και να ενισχύσει παράλληλα την καινοτομία και να αναδείξει την Ευρώπη ως πρωτοπόρο δύναμη στον τομέα αυτό. Γι’ αυτόν τον σκοπό, ο Κανονισμός, που αποτελεί και την πρώτη ολοκληρωμένη νομοθεσία παγκοσμίως, ορίζει διαφορετικές υποχρεώσεις για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, ανάλογα με τους πιθανούς κινδύνους και τις επιπτώσεις που ενέχει η χρήση τους …».
Ακολούθησε το κύριο μέρος της εκδήλωσης, υπό τον συντονισμό της κυρίας Ευαγγελίας Βαγενά, Δικηγόρου, Δ.Ν., Υποσυντονίστριας της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICCWH.Στο πλαίσιο έξι βασικών (6) θεματικών, ανέπτυξαν τις εισηγήσεις τους οι έγκριτες ομιλήτριες που τίμησαν την εκδήλωση:
- Σύντομη εισαγωγή στην έννοια και στις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης
Ντένια Κανελλοπούλου, Συνεργαζόμενη Ερευνήτρια – Υπεύθυνη Ψηφιακής Καινοτομίας, ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”
- Τα βασικά δικαιοπολιτικά ζητήματα σε σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη
Λίλιαν Μήτρου, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, Πρόεδρος Ινστιτούτου για το Δίκαιο της Ιδιωτικότητας, τα Προσωπικά Δεδομένα και την Τεχνολογία
- Τεχνητή Νοημοσύνη και Ζητήματα Ευθύνης
Ευγενία Δακορώνια, Καθηγήτρια Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
- Τεχνητή Νοημοσύνη και Πνευματική Ιδιοκτησία
– Διονυσία Καλλινίκου, Ομότιμη Καθηγήτρια Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
– Ευαγγελία Βαγενά, Δικηγόρος, Δ.Ν., Υποσυντονίστρια της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICC Women Hellas
– Γαλάτεια Καπελάκου, Δικηγόρος, Δ.Ν.
- Τεχνητή Νοημοσύνη και Προσωπικά Δεδομένα
Φερενίκη Παναγοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
- Τεχνητή Νοημοσύνη, Δικαιοσύνη, Δικηγόροι και Εταιρίες
– Μίνα Ζούλοβιτς, Δικηγόρος, LL.M – «Επιχειρήσεις και ΑΙ: Πρακτικά θέματα κατά την παροχή νομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών για τη συμμόρφωσή τους»
– Wei Chen, ΔικηγόροςΗΠΑ, Attorney-at-Law, Founder of “The Atticus Project,” Instructor at Berkeley Law (Executive Education) – «The US experience and future of AI in the legal profession»
– Αφροδίτη Παπαθανασοπούλου, Δικηγόρος, Υπ.Δ.Ν. στο VrijeUniversiteitBrussel (VUB), Επιστημονική Συνεργάτις του Just in Case- «Aλληλεπίδραση Τεχνητής Νοημοσύνης με τις εταιρίες και το εταιρικό δίκαιο»
Η θεματική της εκδήλωσης κάλυψε σφαιρικά και με πληρότητα ένα μεγάλο εύρος από τα πιο σημαντικά νομικά ζητήματα που σχετίζονται με την υιοθέτηση και τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, δίνοντας στους συμμετέχοντες μια συνολική εικόνα επί των πιο πρόσφατων νομικών εξελίξεων και συζητήσεων γύρω από το κρίσιμο αυτό θέμα. Ειδικότερα, οι ομιλίες ξεκίνησαν με την εισαγωγή στην τεχνολογία και στις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, συζητήθηκαν στη συνέχεια βασικά δικαιοπολιτικά θέματα που ανακύπτουν από την ανάπτυξη των εν λόγω συστημάτων. Κατόπιν, οι εισηγήσεις επικεντρώθηκαν στην παρουσίαση των προκλήσεων που επιφέρει η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας στην εφαρμογή της νομοθεσίας περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων, καθώς και στις αλλαγές που επιφέρει στο παραδοσιακό δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας και στις συζητήσεις που διεξάγονται για το θέμα αυτό σε διεθνές επίπεδο. Επίσης, παρουσιάστηκε το κομβικό ζήτημα της ευθύνης για αποζημίωση από την υιοθέτηση και χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης με βάση και την πρόταση Οδηγίας της Ε.Ε. για το AIliability, καθώς και οι υποχρεώσεις συμμόρφωσης που επιφέρει για τις επιχειρήσεις ο νέος Κανονισμός (AIAct) της E.E. που ψηφίστηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ παρουσιάστηκε και η επίδραση των συστημάτων αυτών στην εταιρική διακυβέρνηση των επιχειρήσεων και στη λήψη αποφάσεων των Δ.Σ.
Μετά τις εισηγήσεις των ομιλητριών ακολούθησε μια γόνιμη και εποικοδομητική συζήτηση με τους παρευρισκόμενους, καθώς και σύντομες παρεμβάσεις, ερωτήματα και διατύπωση προβληματισμών εκ μέρους μελών της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICCWH, ως ακολούθως:
– Ελένη Πλέσσα, Δικηγόρος, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια στη Διαμεσολάβηση, Υποσυντονίστρια της Ομάδας Δικαιοσύνηςτου ICCWH
– Χριστίνα Γρηγοριάδου, Δικηγόρος, LL.M.
– Κωνσταντίνα Μαργαρίτη, Δικηγόρος, LL.M.
– Ηλιάνα Μουσά, Δικηγόρος, LL.M.
Μεταξύ άλλων, την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, οι κ.κ.: Δήμητρα Γαλάνη,Επίτροπος της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, Μαρίνα – Αγγελική Σούπου, Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, Δημήτρης Αναστασόπουλος, Μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Δ.Σ.Α.), Χρυσούλα Μαρινάκη, Μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, το μέλος της Ομάδας Δικαιοσύνης του ICCWHΔέσποινα Λασκαρίδου, Εκτελεστική Γραμματέας Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ), Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Διαμεσολάβησης (ΚΕΔ) του Υπουργείου Δικαιοσύνης,Παναγιώτης Περάκης, τ. Πρόεδρος του CCBE, Καλλιόπη Χριστακάκου,Ομότιμη Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος της Ένωσης Αστικολόγων, Δήμητρα Παπαδοπούλου – Κλαμαρή, Καθηγήτρια Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Αναπληρωτής Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Κλεάνθης Ρούσσος,Καθηγητής Νομικής Σχολής Αθηνών, Σπύρος Τσαντίνης,Καθηγητής Αστικού Δικονομικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Γεώργιος Τριανταφυλλάκης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Δρ. Ηλίας Μικρουλέας,Γραμματέας του Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Δημοσιολόγων, Ιωάννα Αναστασοπούλου, Μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής ΕΚΠΑ, Γεώργιος Τζανετής, Γενικός Γραμματέας του Ναυτιλιακού Τομέα της Ελληνοαμερικανικής Οργάνωσης AHEPA, Ιωάννα Τσιαούση,Διδάκτωρ του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος και Ιδρυτικό Μέλος της Ένωσης Γυναικών Γυναικολόγων Ελλάδος (Women’sHealthFirst), Μαρία Ωραιοζήλη Κουτσουπιά,Πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Δικαίου Τεχνητής Νοημοσύνης, Προσωπικών Δεδομένων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, υποψήφια Ευρωβουλευτής, Ηλιάνα – Θεοδώρα Παπαχαραλάμπους,Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων (ΕΑΝΔΑ), η ανεξάρτητη ομάδα φοιτητών της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ“JustinCase”.
Η επιστημονική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των νομικών εκδόσεων «ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ». Ευγενική προσφορά διαλείμματος καφέ από τις εταιρείες «ΑΦΟΙ ΚΟΜΠΑΤΣΙΑΡΗ Α.Ε.» και «Αυθεντικό» Catering.
