Η Γενική Γραμματεία Ναυτιλίας & Λιμένων του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής τα τελευταία χρόνια έχει εγκύψει ιδιαίτερα στο ζήτημα της προστασίας και ανάπτυξης των παραδοσιακών καρνάγιων καθώς και των παραδοσιακών σκαφών περιφρουρώντας την ξυλοναυπηγική, ως μια «ζωντανή τέχνη».
Συγκεκριμένα η Γενική Γραμματεία Ναυτιλίας & Λιμένων έχει υλοποιήσει τα εξής:
1. Την έκδοση της Αριθ. Οικ. 92108/1045/Φ.15/04.9.2020 ΚΥΑ περιβαλλοντικής κατάταξης έργων και δραστηριοτήτων, με την οποία κατατάσσονται τα μικρά παραδοσιακά ναυπηγεία (καρνάγια – ταρσανάδες) στην κατώτατη περιβαλλοντικά κατηγορία Β, στην οποία δεν απαιτείται η εκπόνηση και έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.), αλλά μόνο η υποχρέωση τήρησης Προτύπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων (Π.Π.Δ.).
2. Την τροποποίηση των άρθρων 14 και 16Α του ν. 2971/2002 για τον Αιγιαλό και την Παραλία αντιμετωπίζοντας το χρονίζον πρόβλημα της παραχώρησης του χώρου των καρνάγιων – ταρσανάδων που βρίσκονται εκτός ζώνης λιμένος καθώς και του τρόπου υπολογισμού του ανταλλάγματος χρήσης.
3. Δεκάδες παρεμβάσεις προς Φορείς Διαχείρισης Λιμένων, προκειμένου να παραχωρήσουν ή να ανανεώσουν παραχωρήσεις χώρων σε καρνάγια στις Χερσαίες Ζώνες Λιμένων, που διαχειρίζονται (βλ. Ηράκλειο, Κέρκυρα κ.ά.)
4. Την Καταγραφή για πρώτη φορά του ορισμού του «καρνάγιου – ταρσανά» στο εδάφιο ιη) του άρθρου 3 του ν. 5092/2024 με εισήγηση του Υπουργείου Ναυτιλίας.
5. Την έκδοση της Α.Π. 3153.7/13128/2024/20-2-2024 Υπουργικής Απόφασης (Β΄ 1298) (ΑΔΑ: 9ΧΝΨ4653ΠΩ-29Α) «Καθορισμός των κριτηρίων, των προϋποθέσεων και των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την εγγραφή στο μητρώο κατασκευαστών, συντηρητών, επισκευαστών ξύλινων παραδοσιακών σκαφών»
6. Την παράταση της προθεσμίας υποβολής αίτησης για αδειοδότηση παραχώρησης χρήσης υφισταμένων άνευ αδείας ή καθ’ υπέρβαση αυτής κατασκευών -Τροποποίηση της παρ. 1α του άρθρου 14Α του ν. 2971/2001 με με το άρθρο δέκατο πέμπτο του ν. 4787/2021 (Α΄ 44) και το άρθρο 76 του ν. 4916/2022 (Α΄65).
7. Την συνεργασία του Υπουργείου Ναυτιλίας με το Υπουργείο Παιδείας για τη δημιουργία σχολών για την προσέλκυση νέων στις ειδικότητες που σχετίζονται με τη ναυπηγική βιομηχανία. Ήδη λειτουργούν οι πρώτες σχολές ναυπηγοεπισκευής στο Πέραμα και τη Σύρο.
8. Δίνεται πρώτη φορά η δυνατότητα χαρακτηρισμού και λοιπών πλοίων, πέραν των αναψυχής, ως παραδοσιακά με το το άρθρο 307 του ν. 5020/2023 (Α΄ 29) .
9. Εισήχθη στον ν. 4926/2022 ο ορισμός του «ξύλινου πλοίου» προκειμένου επαγγελματικά ξύλινα πλοία αναψυχής, που δεν φέρουν τον χαρακτηρισμό «παραδοσιακό», να χαίρουν ανάλογης μεταχείρισης. Τα πλοία αυτής της κατηγορίας θα υπάγονται σε καθεστώς μειωμένων υποχρεωτικών ημερών ναύλωσης.
10. Πρόταση χρηματοδότησης για το έργο «Εκπόνηση μελέτης α) αποτύπωσης των ναυπηγικών γραμμών των παραδοσιακών σκαφών, των ιστιοφοριών τους, καθώς και καταγραφής των ειδικότερων τεχνικών και λεπτομερειακών χαρακτηριστικών τους και β) αποτύπωσης – καταγραφής των βασικών τύπων των ναυπηγείων παραδοσιακών σκαφών (ταρσανάδων – καρνάγιων)». Στο πλαίσιο αυτό συγκροτήθηκε Επιτροπή Σύνταξης Τεχνικών Προδιαγραφών προκειμένου ολοκληρώσει τον σχεδιασμό του εν λόγω έργου (ΕΣΠΑ 2021-2027)
11. Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Ιδρύματος «Αικατερίνης Λασκαρίδη» και του ΥΝΑΝΠ για την ψηφιοποίηση αρχείου Γ΄ Κλάδου Αρχηγείου ΛΣ – ΕΛΑΤΚ (Τύποι παραδοσιακών σκαφών – Ιστιοφορία)
12. Κατάρτιση Σχεδίου Νόμου για την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό του Ινστιτούτου Ιστορίας Εμπορικής Ναυτιλίας, το οποίο θα μετονομαστεί σε «Ινστιτούτο Ιστορίας Εμπορικής Ναυτιλίας, Λιμένων και Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής», Μεταξύ των διευρυμένων σκοπών του Ινστιτούτου περιλαμβάνεται η έρευνα και η μελέτη της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης και η αναζήτηση, καταγραφή, ταυτοποίηση και πιστοποίηση, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υ.ΝΑ.Ν.Π., των παραδοσιακών ελληνικών σκαφών, η διάσωση κατασκευαστικών σχεδίων και παραδοσιακών ναυπηγείων και η δημιουργία και τήρηση αντίστοιχου ιστορικού μητρώου.
13. Την πρόσφατη έκδοση Απόφασης Διοικητή ΑΑΔΕ (ΦΕΚ: 3633 Β’/25-06-2024) με θέμα : « Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπό στοιχεία 1100330 / 1954 / ΔΜ / ΠΟΛ 1133 / 06-10-2008 απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών «Καθορισμός νέας Εθνικής Ονοματολογίας Οικονομικών Δραστηριοτήτων (Κ.Α.Δ. 2008)» (Β΄2149)» με την οποία προστέθηκαν νέοι Κ.Α.Δ. για τη Ναυπήγηση ξύλινων παραδοσιακών σκαφών αναψυχής και αλιευτικών σκαφών και για Υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης ξύλινων παραδοσιακών σκαφών.
Ανεξάρτητα όμως από τις όποιες ενέργειες στις οποίες έχει ήδη προβεί η Γενική Γραμματεία Ναυτιλίας & Λιμένων του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, αυτό που θα πρέπει να γίνει ευρέως κατανοητό είναι ότι το ελληνικό παραδοσιακό σκάφος, το αλλοδαπό παραδοσιακό σκάφος και γενικότερα το ξύλινο σκάφος για να συνεχίσει να υπάρχει πρέπει να είναι στη θάλασσα και να πλέει. Να μην γίνει φολκλόρ. Κυρίως να έχει λόγο ύπαρξης:
• Με τους αλιείς, αξιοποιώντας παράλληλα και τα πλεονεκτήματα του θεσμικού πλαισίου του αλιευτικού τουρισμού.
• Με τους μεταφορείς, που θέλουν να μεταφέρουν τα βιολογικά τους προϊόντα από νησί σε νησί, από παράκτια περιοχή σε παράκτια περιοχή, με ένα πλοίο απολύτως οικολογικό.
• Με τους νέους και τους μεγαλύτερους που επιθυμούν να κάνουν τις θαλάσσιες διακοπές ή την αθλητική τους ιστιοπλοΐα με ένα σκάφος κλασσικού στιλ.
Η αναβίωση που επιχειρείται στόχο έχει να επαναφέρει το ενδιαφέρον στις τοπικές οικονομίες, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, να λειτουργήσουν με όλους τους σύγχρονους περιβαλλοντικούς όρους τόσο τα 110 περίπου υφιστάμενα καρνάγια και ταρσανάδες της χώρας αλλά ενδεχομένως και νέα, δίνοντας έναυσμα και κίνητρα σε έναν τομέα που κάλλιστα εμπίπτει στη δυναμική της γαλάζιας και πράσινης οικονομίας που διαμορφώνεται σήμερα στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς.
Το τρεχαντήρι, η τράτα, ο βαρκαλάς, η σκούνα και τόσα άλλα είδη παραδοσιακών σκαφών είναι κομψοτεχνήματα. Αξίζει να τα κρατήσουμε ζωντανά και να τα ταξιδεύουμε.
